افزایش قیمت دلار و کالا ناشی از عوامل بنیادی و روانی است | تحلیل سید حمید حسینی

نوسانات اخیر نرخ ارز و رکوردشکنی‌های جدید دلار، بار دیگر توجه فعالان اقتصادی و مردم را به سمت دلایل این جهش قیمتی جلب کرده است.
به گفته سید حمید حسینی، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران، وضعیت فعلی بازار ارز حاصل ترکیبی از عوامل بنیادی، کمبود درآمدهای ارزی دولت و اثرات روانی تحولات ژئوپلیتیک است.

وابستگی نرخ ارز به عرضه و تقاضا و تحولات سیاسی

حسینی توضیح می‌دهد که ارز مانند سایر کالاها، تابع عرضه و تقاضا است. اما ویژگی سیاسی‌ بودن ارز باعث می‌شود که عوامل فرا اقتصادی نیز در آن تأثیر داشته باشند؛ از جمله:

• تحولات ژئوپلیتیک و منطقه‌ای

• وضعیت رشد اقتصادی

• میزان درآمدهای ارزی دولت

او تأکید می‌کند: هرگاه درآمدهای ارزی دولت مناسب باشد، امکان مدیریت مؤثر بازار ارز فراهم می‌شود.

کاهش درآمدهای ارزی و محدود شدن توان مدیریت بازار

به گفته این کارشناس، طی دو ماه گذشته اخلال جدی در درآمدهای ارزی دولت به وجود آمده که در نتیجه آن مدیریت شناور بازار ارز با مشکل مواجه شده است.

از سوی دیگر، سایه جنگ و تنش‌های امنیتی در منطقه موجب افزایش نگرانی مردم و خروج سرمایه از کشور شده که تقاضا برای تبدیل ریال به دلار را تقویت می‌کند.

افزایش تقاضای واردات و فشار بر بازار ارز

حسینی به تصمیمات دولت و مجلس نیز اشاره می‌کند:

• مجوز واردات ۱۰ درصد بیشتر از سال گذشته

• حدود ۵ تا ۶ میلیارد دلار واردات بدون انتقال ارز

• آزادسازی واردات خودرو

این عوامل، به گفته او، تقاضای ارز را بالا برده و چون منابع کافی در دسترس نیست، قیمت‌ها افزایش‌ یافته‌ اند.
او همچنین می‌گوید تعطیلی عملی بازار نیما و انتقال کالاها به ارز بازار آزاد از دلایل جهش اخیر بوده است.

افزایش قیمت کالاها و ضعف مدیریت تخصیص ارز

با وجود تخصیص ارز ۲۸۵۰۰ تومانی، شاهد رشد ۵۵ تا ۶۰ درصدی قیمت محصولات پروتئینی و لبنیاتی هستیم؛ موضوعی که حسینی آن را نشانه ضعف مدیریت می‌داند. این افزایش قیمت‌ها نگرانی مردم را تشدید کرده و باعث افزایش فشار روانی و تقاضای سفته‌بازی در بازار ارز شده است.

راه‌حل چیست؟

به اعتقاد او، راه‌حل کوتاه‌مدت مشخصی وجود ندارد و توان دولت برای مداخله در شرایط فعلی محدود شده است.
حسینی تأکید می‌کند:

• گشایش در روابط خارجی و شروع مذاکرات تنها اقدامی است که می‌تواند اثر واقعی بر بازار بگذارد.

• تسهیل صادرات و رفع موانع می‌تواند درآمدهای ارزی را افزایش دهد.

• افزایش فروش نفت و تخلیه موجودی نفت روی آب نیز می‌تواند فشار بازار را کاهش دهد.