پژوهشی تازه پرده از واقعیتی حیرتانگیز برداشته است: مغز نوازندگان موسیقی نهتنها در پردازش صدا و حرکت، بلکه در تجربهی درد نیز متفاوت از دیگران عمل میکند. سالها تمرین نوازندگی و تکرار حرکات ظریف باعث شده مغز موسیقیدانها نقشههای دقیقتری برای کنترل عضلات داشته باشد و در نتیجه در برابر درد مقاومتر شود.
یادگیری موسیقی تنها به مهارتهای هنری محدود نمیشود. مطالعات نشان میدهد آموزش نوازندگی میتواند:
-
مهارتهای حرکتی ظریف را تقویت کند،
-
حافظه و زبانآموزی را بهبود دهد،
-
روند پیری مغز را کندتر سازد،
-
و حتی تجربهی درد را تغییر دهد.
مغز نوازندگان چگونه با درد مقابله میکند؟
آنا زامورانو، استادیار دانشگاه آرهوس و یکی از محققان این پژوهش، سالها با نوازندگانی کار کرده است که علیرغم درد ناشی از هزاران حرکت تکراری، همچنان تمرین میکنند. همین مشاهدات او را به پرسشی کلیدی رساند: آیا موسیقی میتواند نحوهی پردازش درد را در مغز تغییر دهد؟
برای یافتن پاسخ، پژوهشگران با استفاده از فاکتور رشد عصبی (NGF) بهطور کنترلشده درد عضلانی در دست افراد ایجاد کردند و سپس با تحریک مغناطیسی مغز (TMS) نقشهی فعالیت مغزی آنها را بررسی کردند.
نتایج شگفتانگیز بود:
-
مغز نوازندگان حتی پیش از ایجاد درد، نقشههای دقیقتری برای کنترل دست داشت.
-
پس از القای درد، نوازندگان ناراحتی کمتری گزارش کردند.
-
نقشه مغزی آنها برخلاف افراد عادی کوچک نشد و ثابت ماند.
-
هرچه سابقهی تمرین بیشتر بود، شدت درد کمتر احساس میشد.
پیامدهای مهم برای علم پزشکی و درمان درد
این تحقیق که با حضور ۴۰ شرکتکننده انجام شد، نشان میدهد آموزش موسیقی میتواند نوعی سپر محافظ طبیعی برای مغز در برابر درد ایجاد کند. این یافته میتواند الهامبخش درمانهای نوین برای بیماریهای مزمن دردناک باشد.
البته محققان تأکید میکنند این به معنای درمان قطعی درد با موسیقی نیست؛ بلکه تجربهی طولانی مدت نوازندگی میتواند نحوهی درک مغز از درد را تغییر دهد. پژوهشهای بعدی قرار است بررسی کنند آیا موسیقی میتواند حتی از تغییرات شناختی ناشی از درد مزمن جلوگیری کند یا خیر.
زامورانو در پایان میگوید:
«تمرین موسیقی نهتنها مهارت تازهای به فرد میدهد، بلکه مغز او را بازآرایی میکند. این تغییر میتواند بنیادی ترین تجربههای انسانی، مانند احساس درد، را نیز دگرگون سازد.»
مطالعه در نشریه International Association for the Study of Pain منتشر شده است.
