دانشمندان برای نخستین بار توانستند سن تخم دایناسور را بهطور مستقیم محاسبه کنند. این رویکرد تازه امکان میدهد تخمینهای دقیقتری برای سن تخمهای دایناسور ارائه شود و حتی گونه صاحب آنها شناسایی گردد.
حدود ۸۶ میلیون سال پیش، دایناسوری در منطقهای که امروزه استان هوبی در چین قرار دارد، به محلی پررفت و آمد برای لانهسازی وارد شد و تخمگذاری کرد. بخشی از این تخمها هرگز به جوجه تبدیل نشدند؛ چراکه لانه بهطور ناگهانی مدفون شد و همین اتفاق باعث شد تخمها در گذر زمان به فسیل تبدیل شوند.
اکنون، گروهی از دانشمندان در پژوهشی تازه گزارش دادهاند که برای نخستین بار در تاریخ دیرینه شناسی، پوستهی تخمهای فسیلشده دایناسور را بهطور مستقیم تاریخ گذاری کردهاند. آنها توانستهاند با دقت بالا مشخص کنند این دایناسور چه زمانی تخم گذاشته است. این دستاورد بیسابقه میتواند راه را برای بررسیهای بسیار دقیقتر درباره زندگی و زیستشناسی این موجودات باستانی هموار کند.
به گزارش ساینس، استیو بروست، دیرینه شناس دانشگاه ادینبرا، میگوید:
«رویکرد تازه در تاریخ گذاری مستقیم بلورهای معدنی پوستهی تخمهای دایناسور میتواند انقلابی در علم دیرینه شناسی ایجاد کند. این روش ممکن است سرانجام به ما کمک کند تا بهجای اتکا به تخمینهای غیرمستقیم بر اساس قدمت سنگهای آتشفشانی روی یا زیر فسیلها، سن دقیق بسیاری از دایناسورها را به دست آوریم.»
پیشتر مشخص شده بود تخمهای فسیلشده کشفشده در محوطه چینگلونگشان به عصر کرتاسه پسین تعلق دارند؛ دورهای که حدود ۱۰۰ تا ۶۶ میلیون سال پیش را دربر میگرفت. اما روشهای رایج تاریخ گذاری برای این نمونهها چندان کاربردی نبود.
اگر رسوبات اطراف تخمها شامل سنگهای آتشفشانی بودند، دیرینه شناسان میتوانستند از آنها برای سن سنجی استفاده کنند؛ زیرا این سنگها دارای عناصر رادیواکتیو هستند که واپاشی آنها مانند یک ساعت طبیعی عمل میکند. اما رسوبات چینگلونگشان فاقد چنین سنگهایی بودند و این موضوع، تاریخ گذاری را دشوار میکرد.
در گذشته، پژوهشگران تنها توانسته بودند سن تقریبی برخی فسیلهای این محوطه را با مقایسهی الگوهای قطبش مغناطیسی سنگها و دادههای شناختهشده از وارونگیهای دورهای میدان مغناطیسی زمین محدود کنند؛ چیزی میان ۸۳ تا ۷۹ میلیون سال پیش. هر بار که قطبهای مغناطیسی زمین وارونه میشوند، نواری تازه در سنگها ثبت میشود که با یک بازه زمانی خاص همخوانی دارد.
برای رسیدن به تخمین دقیقتر، پژوهشگران از روش اورانیوم-سرب (U-Pb) استفاده کردند. این تکنیک با اندازهگیری نرخ واپاشی اورانیوم رادیواکتیو به سرب، سن مواد را مشخص میکند. آنها این روش را روی کلسیت غنی از اورانیوم موجود در پوستههای فسیلشده تخم دایناسور بهکار بردند. تاریخ گذاری U-Pb پیشتر برای سنگهای آتشفشانی و حتی استخوانهای فسیلشده استفاده شده بود، اما این نخستین بار است که برای تخمهای دایناسور بهکار گرفته میشود.
این دستاورد تازه، افقهای جدیدی در علم دیرینه شناسی میگشاید و میتواند به روشنتر شدن تاریخ حیات دایناسورها و ارتباط آنها با تغییرات زمینشناسی کمک کند.