شرکت ملی نفت ایران اعلام کرده قصد دارد تا پایان سال میلادی تولید روزانه گاز را به ۱.۳۵ میلیارد متر مکعب برساند. اما کارشناسان درباره تحقق پذیری این هدف با توجه به محدودیت‌های زیرساختی، سرمایه‌گذاری و شرایط بازار جهانی اختلاف نظر دارند.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی شاخص اول؛ ایران به عنوان دارنده دومین ذخایر گاز طبیعی جهان، همواره رویای تبدیل شدن به قدرت برتر گازی منطقه را در سر داشته است. هدف‌گذاری تولید ۱.۳۵ میلیارد متر مکعب در روز، در نگاه اول یک برنامه جاه‌طلبانه است که می‌تواند جایگاه کشور را در بازار انرژی ارتقا دهد. اما واقعیت‌های موجود—از فرسودگی تجهیزات گرفته تا تحریم‌ها و کمبود سرمایه‌گذاری—چالش‌های جدی بر سر راه این برنامه هستند.
ابعاد این هدف و مقایسه جهانی
تولید فعلی گاز ایران حدود ۱ میلیارد متر مکعب در روز برآورد می‌شود. دستیابی به ۱.۳۵ میلیارد متر مکعب یعنی افزایش نزدیک به ۳۵ درصدی.
برای مقایسه، کل تولید گاز اتحادیه اروپا در سال گذشته حدود ۲۳۰ میلیارد متر مکعب بوده است؛ یعنی هدف‌گذاری ایران معادل نیمی از تولید سالانه کل اروپا است.
تحقق این هدف می‌تواند ایران را به بازیگری هم‌تراز با قطر و روسیه در صادرات منطقه‌ای نزدیک کند.
اما رشد تولید بدون سرمایه‌گذاری چند ده میلیارد دلاری در زیرساخت‌ها بعید است.
محدودیت‌های زیرساختی و میادین
بخش اعظم تولید گاز ایران از میدان پارس جنوبی تأمین می‌شود که تولید آن در سال‌های اخیر به مرز افت طبیعی رسیده است.
فرسودگی تجهیزات، کاهش فشار مخزن و نیاز به کمپرسورهای پیشرفته، از بزرگ‌ترین چالش‌ها هستند.
ایران برای افزایش تولید نیازمند فناوری‌های نوین حفاری و تجهیزات فشار افزایی است که به دلیل تحریم‌ها دسترسی محدودی به آن‌ها دارد.
بنابراین، بدون توسعه میادین جدید و نوسازی تجهیزات، هدف ۱.۳۵ میلیارد متر مکعب روی کاغذ باقی می‌ماند.
سرمایه‌گذاری و منابع مالی
طبق برآورد کارشناسان، ایران برای رسیدن به هدف مورد نظر نیاز به حداقل ۸۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در بخش گاز دارد.
تحریم‌ها و محدودیت دسترسی به منابع مالی بین‌المللی، این سرمایه‌گذاری را دشوار کرده است.
بخش خصوصی داخلی نیز توان کافی برای تأمین چنین منابع عظیمی را ندارد.
در نتیجه، تحقق این هدف بدون جذب سرمایه خارجی یا مدل‌های نوین تأمین مالی تقریبا غیرممکن به نظر می‌رسد.
تقاضای داخلی و صادرات
تقاضای داخلی گاز ایران در فصل سرد به بیش از ۷۰۰ میلیون متر مکعب در روز می‌رسد، موضوعی که سهم صادرات را محدود می‌کند.
افزایش تولید تنها در صورتی سودآور است که مازاد آن به صادرات اختصاص یابد.
بازارهای بالقوه شامل ترکیه، عراق، پاکستان و حتی کشورهای اروپایی است.
اما ضعف در قراردادهای بلندمدت صادراتی و ریسک‌های سیاسی، مانع بهره‌برداری کامل از این فرصت‌ها می‌شود.
آیا تحقق‌پذیر است؟
در شرایط فعلی، رسیدن به تولید ۱.۳۵ میلیارد متر مکعب در پایان سال میلادی بیش از آنکه واقعیت باشد، به یک هدف‌گذاری تبلیغاتی شباهت دارد.
با وجود این، اگر توسعه میادین جدید مثل کیش و بلال سرعت بگیرد و سرمایه‌گذاری خارجی جذب شود، بخشی از این هدف در میان‌مدت محقق خواهد شد.
کارشناسان معتقدند سقف تولید واقعی ایران در شرایط فعلی، بین ۱ تا ۱.۱ میلیارد متر مکعب در روز است.
بنابراین، تحقق هدف ۱.۳۵ میلیارد متر مکعبی نیازمند اصلاحات ساختاری و سرمایه‌گذاری گسترده است.
هدف‌گذاری تولید روزانه ۱.۳۵ میلیارد متر مکعب گاز می‌تواند ایران را به جایگاهی استراتژیک در بازار انرژی جهان برساند. اما چالش‌هایی چون فرسودگی زیرساخت‌ها، کمبود سرمایه، تحریم‌ها و ضعف قراردادهای صادراتی مانع تحقق سریع این هدف است. اگر دولت بتواند مسیر جذب سرمایه خارجی و توسعه فناوری‌های نوین را هموار کند، در میان‌مدت بخشی از این هدف محقق خواهد شد؛ در غیر این صورت، رؤیای صعود به سطح بالای تولید جهانی گاز همچنان دور از دسترس باقی می‌ماند.
