چرایی ضرورت تعلیق رژیم صهیونیستی از مسابقات ورزشی بین‌المللی

محمد حسن تقی زاده

مدیرکل امور بین الملل وزارت ورزش و جوانان

فراخوان جامعه ورزشی بین‌المللی برای تعلیق رژیم اسرائیل از شرکت در رویدادهای ورزشی بین‌المللی نه تنها ملاحظات سیاسی وابسته نیست، بلکه اساساً بر مبنای اصول حقوق بشر، منشور المپیک و حقوق بین‌الملل استوار است. اشغال مداوم سرزمین‌های فلسطینی و کشتار غیر نظامیان—که در سال‌های ۲۰۲۴ تا ۲۰۲۵ به بیش از ده‌ها هزار نفر می‌رسد، نقض‌های فاحشی هستند که آسیب‌های قابل توجهی به وجدان جمعی جامعه بین‌المللی که به اصول عدالت و صلح متعهد است، وارد کرده اند.

در ژوئن ۲۰۲۵، در طول یک تهاجم نظامی ۱۲ روزه علیه جمهوری اسلامی ایران، رژیم غاصب صهیونیستی شمار زیادی غیرنظامی، از جمله کودکان و ورزشکاران را به شهادت رسانده است و بدین ترتیب به هنجارهای پذیرفته شده حقوق بشر آسیب زده است. این اقدام‌ها نیاز به بررسی نقادانه‌ای در چارچوب حکمرانی ورزشی بین‌المللی دارد، به‌ویژه با در نظر داشت منشور المپیک که اصول صلح، کرامت انسانی و بی‌طرفی ورزش را تضمین می‌کند.

بر اساس اصول بنیادی المپیزم، ورزش با هدف ترویج صلح و تفاهم متقابل میان ملل طراحی شده است. این موضوع سؤال محوری‌ای را مطرح می کند: آیا یک رژیم که در حال انجام اقدامات مستمر تجاوزکارانه و نقض حقوق بشر است، می‌تواند به طور اخلاقی در مسابقات ورزشی بین‌المللی شرکت کند؟ نکات کلیدی که حمایت از تعلیق رژیم غاصب صهیونیستی را شامل می‌شود عبارتند از:

1. ترویج صلح به عنوان یک اصل اساسی المپیک

میثاق المپیک به وضوح ترویج صلح را به عنوان هدف بنیادین المپیزم شناسایی می‌کند. (کمیته بین‌المللی المپیک، ۲۰۲۱). مشارکت یک رژیم تجاوزگر که سال‌ها تعداد بی‌شماری از غیر نظامیان را از طریق درگیری‌های مسلحانه به قتل رسانده، در چنین رویدادی با این ایده بنیادین در تناقض است.

2. سوابق تاریخی و مسئله استانداردهای دوگانه

پس از جنگ جهانی دوم، آلمان و ژاپن به دلیل نقش‌هایشان در جنگ و جنایات مرتبط، از بازی‌های المپیک لندن ۱۹۴۸ حذف شدند (گوتمن، ۱۹۹۲). به طور مشابه، آفریقای جنوبی به دلیل سیاست‌های آپارتاید خود بین سال‌های ۱۹۶۴ تا ۱۹۹۲ از المپیک تعلیق شد (ناوریچ، ۱۹۹۷). رای اخیر دیوان بین‌المللی دادگستری (ICJ) در تیر ۲۰۲۴ در مورد اقدامات رژیم غاصب صهیونیستی به عنوان رژیمی آپارتاید، به همراه محکومیت اشغال نظامی و الحاقات غیرقانونی آن توسط سازمان ملل (مجمع عمومی سازمان ملل، سپتامبر ۲۰۲۴)، به طور منطقی حمایت از تعلیق مشابهی را برای حفظ انسجام در حکمرانی ورزش‌ بین‌الملل تقویت می‌کند.

3. نقض حاکمیت و هنجارهای حکمرانی ورزش

کمیته بین‌المللی المپیک (IOC) به الحاق کریمه به روسیه و ادغام آن در کمیته ملی المپیک روسیه به عنوان دلایلی برای تعلیق روسیه اشاره کرد (IOC، ۲۰۲۲). این پیشینه به تعهد IOC به احترام به حاکمیت دولتی و استقلال کمیته‌های ملی المپیک تأکید می‌کند. به همین ترتیب، اشغال رژیم غاصب صهیونیستی و ادعاهای سرزمینی آن نیز این اصول را تضعیف می‌کند.

4. نقض حقوق بشر که بر ورزشکاران و نهادهای ورزشی تأثیر می‌گذارد

ماده ۴ اصول بنیادین المپیزم حق مشارکت در ورزش را به عنوان یکی از حقوق بشر به رسمیت می‌شناسد (کمیته ملی المپیک، ۲۰۲۱). به شهادت رساندن ورزشکاران ایرانی و تخریب زیرساخت‌های ورزشی، همچنین عدم توانایی شرکت ورزشکاران کشورمان در مسابقات ورزشی بین‌المللی در حین حمله نظامی تجاوزکارانه رژیم صهیونیستی در ژوئن ۲۰۲۵، به وضوح این نقض حقوق را نشان می‌دهد که مخالف منشور المپیک و استانداردهای بین‌المللی حقوق بشر است.

۵. مشارکت در توسعه صلح‌

جنبش المپیک به دنبال ساختن جهانی صلح‌ آمیز تر از طریق ورزش و مشارکت جوانان است. با این حال، نقض‌های مداوم حقوق بشر و تجاوز نظامی رژیم صهیونیستی در تضاد آشکاری با این اهداف قرار دارند و نگرانی‌های اخلاقی و عملی را درباره مشارکت مستمر این رژیم در ورزش‌ بین‌المللی به وجود می‌آورند (کمیته بین‌المللی المپیک، ۲۰۲۱؛ شورای حقوق بشر سازمان ملل، ۲۰۲۴).

در نتیجه، بر اساس اصول تعیین شده در منشور المپیک، حقوق بشر بین‌المللی و مستندات تاییدی توسط جامعه ورزشی بین‌المللی، تعلیق رژیم غاصب صهیونیستی از مسابقات ورزشی بین‌المللی یک اقدام توجیه‌پذیر و ضروری است. شواهد تاریخی نشان می‌دهد که چنین اقداماتی که اخراج از آن جمله می باشد ، در تحت فشار قرار دادن رژیم‌های آپارتاید و آنهایی که به راحتی جنایت نسل‌کشی می‌کنند، مؤثر بوده و آنها را مجبور به بازنگری و تغییر سیاست‌های سرکوبگرانه‌شان می‌کند و از این رو، نقش ورزش را به عنوان حرکتی برای صلح و عدالت تقویت می‌کند.

منابع:

گاتمن، آ. (۱۹۹۲). المپیک: تاریخچه بازی‌های مدرن. انتشارات دانشگاه ایلینوی.
دیوان بین‌المللی دادگستری. (۲۰۲۴) اعلامیه قاضی برانت. اسناد دیوان بین‌المللی دادگستری.
کمیته بین‌المللی المپیک. (۲۰۲۱). منشور المپیک. لوزان: کمیته بین‌المللی المپیک.
کمیته بین‌المللی المپیک. (۲۰۲۲). بیانیه تعلیق کمیته ملی المپیک روسیه. برگرفته از https://www.olympic.org
ناورایت، ج. (۱۹۹۷). ورزش، فرهنگ‌ها و هویت‌ها در آفریقای جنوبی. انتشارات دانشگاه لستر.
مجمع عمومی سازمان ملل متحد. (۱۹۸۵). کنوانسیون بین‌المللی علیه آپارتاید در ورزش. قطعنامه ۴۰/۶۴.
شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد. (۲۰۲۴). گزارش نقض حقوق بشر در سرزمین‌های اشغالی. اسناد شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد.

References

• Guttmann, A. (1992). The Olympics: A History of the Modern Games. University of Illinois Press.
• International Court of Justice. (2024) Declaration of Judge Brant. ICJ Documents.
• International Olympic Committee. (2021). Olympic Charter. Lausanne: IOC.
• International Olympic Committee. (2022). Statement on the Suspension of the Russian National Olympic Committee. Retrieved from https://www.olympic.org
• Nauright, J. (1997). Sport, Cultures, and Identities in South Africa. Leicester University Press.
• United Nations General Assembly. (1985). International Convention against Apartheid in Sports. Resolution 40/64.
• United Nations Human Rights Council. (2024). Report on Human Rights Violations in Occupied Territories. UNHRC Documents.