تولید کاغذ تحریر در ایران سال‌هاست با مشکلات جدی روبه‌روست؛ از تأمین ارز و انرژی گرفته تا کمبود نقدینگی. هرچند کتاب‌های درسی امسال بدون مشکل تولید و توزیع می‌شوند، اما کارشناسان هشدار می‌دهند که این وضعیت می‌تواند بر تولید کتاب‌های درسی سال آینده تأثیر مستقیم بگذارد و بیشترین فشار را بر بازار دفتر مشق و کتاب‌های کمک آموزشی وارد کند.
مشکلات اساسی تولید کاغذ در ایران
ابوالفضل روغنی گلپایگانی، رئیس سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوا، می‌گوید:
-
تخصیص ارز ارزان به واردات در سال‌های گذشته، تولید داخلی را تحت فشار قرار داد.
-
کارخانه مازندران باوجود آمادگی برای تولید، با مشکلات ساختاری روبه‌رو شد.
-
قطعی برق و گاز باعث توقف چندروزه خطوط تولید می‌شود و مانع تولید پایدار است.
-
تولیدکنندگان مجبورند محصول خود را در شرایطی عرضه کنند که هزینه تولید و مواد اولیه برابر با قیمت‌های جهانی است.
نقش دولت و آموزش و پرورش
به گفته رئیس سندیکا:
-
نه وزارت صمت و نه وزارت ارشاد ورود جدی به موضوع تولید کاغذ نداشته‌اند.
-
آموزش و پرورش در گذشته حمایت بیشتری از خرید کاغذ داخلی داشت، اما اکنون به دلیل محدودیت‌های مالی خرید گسترده انجام نمی‌دهد.
-
همین وضعیت بازار را برای تولیدکنندگان سخت‌تر کرده است.
میزان نیاز و واردات کاغذ تحریر
-
نیاز واقعی سالانه کشور: ۱۴۰ تا ۱۵۰ هزار تن
-
تولید داخلی در بهترین شرایط: ۶۰ تا ۷۰ هزار تن
-
واردات کنونی: ۲۷۰ تا ۳۰۰ هزار تن (بالاتر از نیاز واقعی و عامل هدر رفت منابع ارزی)
به گفته روغنی گلپایگانی، اگر دولت حمایت‌های لازم را فراهم کند، تولیدکنندگان داخلی می‌توانند تا ۴۰ درصد نیاز کشور را پوشش دهند و باقی باید از طریق واردات تأمین شود.
چشم‌انداز تولید کتاب‌های درسی
هرچند کتاب‌های درسی امسال بدون مشکل تولید و توزیع می‌شوند، اما با ادامه روند فعلی، تولید کتاب‌های سال آینده در معرض تهدید قرار دارد. در سال جاری هم اثرات کمبود کاغذ تحریر بیشتر بر بازار دفتر مشق و کتاب‌های کمک آموزشی دیده می‌شود.
