شرکتها در سراسر ایالات متحده و اروپا در حال کاهش نیروی کار خود هستند و دلیل این اقدام را تأثیر هوش مصنوعی (AI) عنوان میکنند.
اما به گفته یک استاد دانشگاه، ممکن است دلایل دیگری در پس این اخراجها نهفته باشد؛ او باور دارد که شرکتها در حال قربانی کردن این فناوری هستند تا مسئولیت اقدامات دشوار تجاری مانند تعدیل نیرو را به گردن آن بیندازند.
این استاد دانشگاه توضیح میدهد که برخی از شرکتها که در طول همهگیری کرونا رشد چشمگیری داشتند، بهطور قابل توجهی بیش از حد نیاز استخدام کردند. به همین دلیل، تعدیل نیروهای اخیر میتواند صرفاً یک «تصفیه بازار» برای رفع مازاد نیروی کار باشد تا یک تحول ساختاری ناشی از هوش مصنوعی.
شرکتهای بزرگ جهانی، از بخش فناوری گرفته تا خطوط هوایی، در حال کاهش نیروی کار خود هستند؛ اتفاقی که با ورود تأثیرات واقعی هوش مصنوعی (AI) در حال وقوع است و کارکنان را نگران کرده است. اما منتقدان میگویند که هوش مصنوعی به یک بهانه آسان برای شرکتهایی تبدیل شده که به دنبال کوچکسازی هستند.
نمونههایی از این اقدامات عبارتند از:
• اکسنتور: این شرکت مشاوره فناوری ماه گذشته یک طرح بازسازی را اعلام کرد که شامل خروج سریع کارکنانی میشود که نمیتوانند در زمینه هوش مصنوعی مهارت جدید کسب کنند.
• لوفتهانزا: تنها چند روز بعد، این شرکت هواپیمایی اعلام کرد که با تکیه بر هوش مصنوعی برای افزایش کارایی، تا سال ۲۰۳۰ میلادی ۴,۰۰۰ شغل را حذف خواهد کرد.
• سِیلزفورس در سپتامبر ۴,۰۰۰ نقش پشتیبانی مشتری را تعدیل کرد و دلیل آن را توانایی هوش مصنوعی در انجام ۵۰٪ از کارها در شرکت عنوان کرد.
• شرکت فینتک کلارنا با پذیرش شدید ابزارهای هوش مصنوعی، کارکنان خود را ۴۰٪ کاهش داده است.
• سکوی آموزش زبان دولینگو نیز اعلام کرده است که به تدریج اتکای خود به پیمانکاران را متوقف کرده و از هوش مصنوعی برای پر کردن این خلأ استفاده خواهد کرد.
با وجود این تیترهای نگرانکننده، فابیان استفانی، استادیار هوش مصنوعی و کار در مؤسسه اینترنت آکسفورد، میگوید که ممکن است دلایل دیگری در پس این تعدیل نیروها وجود داشته باشد.
او اظهار می دارد که قبلاً ممکن بود استفاده از هوش مصنوعی با نوعی بدنامی همراه باشد، اما اکنون شرکتها در حال قربانی کردن این فناوری هستند تا مسئولیت اقدامات دشوار تجاری مانند اخراجها را به گردن آن بیندازند.
استفانی در مصاحبهای با CNBC می گوید: من واقعاً در مورد اینکه آیا اخراجهایی که در حال حاضر میبینیم واقعاً ناشی از دستاوردهای واقعی در کارایی هستند، تردید دارم. این بیشتر یک فرافکنی به هوش مصنوعی است با این مضمون که ما میتوانیم از هوش مصنوعی برای ساختن بهانههای خوب استفاده کنیم.
به گفته استفانی، شرکتها اساساً میتوانند خود را در خط مقدم فناوری هوش مصنوعی قرار دهند تا نوآور و رقابتی به نظر برسند و در عین حال، دلایل واقعی اخراجها را پنهان کنند.
این استاد دانشگاه می افزاید: ممکن است دلایل متعدد دیگری وجود داشته باشد که چرا شرکتها مجبور به کنار گذاشتن بخشی از نیروی کار خود هستند… دولینگو یا کلارنا نامزدهای اصلی برای این [پنهانکاری] هستند، زیرا در طول کرونا [همهگیری کووید-۱۹] نیز استخدام بیش از حد صورت گرفته بود.
استاد دانشگاه استفانی این اخراجهای اخیر را نه لزوماً ناشی از افزایش بهرهوری واقعی هوش مصنوعی، بلکه یک «تصفیه بازار» میداند.
او معتقد است که شرکتهایی که در طول همهگیری کووید-۱۹ رشد کردند و بهطور قابل توجهی بیش از حد نیاز استخدام کردند، اکنون در حال اخراج نیروهایی هستند که برایشان چشمانداز بلندمدت پایداری وجود نداشته است.
استفانی توضیح میدهد که شرکتها به جای پذیرش اشتباه محاسباتی خود در استخدامهای دو یا سه سال پیش، میتوانند اکنون به سراغ «قربانی کردن» فناوری بیایند و بگویند این به خاطر هوش مصنوعی است. این رویکرد به شرکتها این امکان را میدهد که ضمن حفظ وجهه نوآوری خود، دلایل واقعی تعدیل نیرو را پنهان کنند.
این الگوی اخراجها که به هوش مصنوعی نسبت داده میشود، بحثهای گستردهای را در فضای مجازی برانگیخته است.
ژان-کریستف بوگله ، یکی از بنیانگذاران شرکت Authentic.ly، در یک پست پرطرفدار در لینکدین اعلام کرد که سرعت پذیرش هوش مصنوعی بسیار کندتر از آن چیزی است که ادعا میشود. به گفته او، در شرکتهای بزرگ اتفاق خاصی در حال رخ دادن نیست و حتی پروژههای هوش مصنوعی به دلیل نگرانیهای مربوط به هزینه یا امنیت در حال عقبنشینی هستند.
بوگله می گوید:
در همان زمان، شاهد اعلام برنامههای بزرگ تعدیل نیرو ‘به دلیل هوش مصنوعی’ هستیم. این به نظر یک بهانه بزرگ میآید، در شرایطی که اقتصاد در بسیاری از کشورها در حال کند شدن است، صرف نظر از عملکرد باورنکردنی بازارهای بورس.
دامن زدن به ترس از هوش مصنوعی
جاسمین اسکالرا، یک کارشناس شغلی، میگوید پنهانکاری شرکتها در مورد دلایل واقعی اخراجها، ترس از هوش مصنوعی (AI) را تغذیه میکند، چرا که کارکنان در سراسر جهان نگران جایگزینی شغل خود توسط هوش مصنوعی هستند.
اسکالرا به CNBC Make It می گوید: ما از قبل میدانیم که کارمندان ترسیدهاند زیرا شرکتها در مورد نحوه پیادهسازی هوش مصنوعی، صادق، شفاف و دارای ارتباط نیستند. او می افزاید: اکنون شرکتها آشکارا اعلام میکنند ‘ما این [اخراجها] را به دلیل هوش مصنوعی انجام میدهیم’، بنابراین این هیجان را افزایش میدهد.
اسکالرا تأکید کرد که شرکتهای بزرگ باید مسئولیتپذیرتر عمل کنند، زیرا آنها تعیینکننده هنجارهای تصمیمگیری در کسبوکار هستند و نباید رفتارهای بد را تأیید کنند.
برخی از شرکتهایی که تعدیل نیرو داشتهاند، در پاسخ به انتقادات توضیحاتی ارائه کردهاند:
۱. سِیلزفورس (Salesforce)
سخنگوی سِیلزفورس به CNBC توضیح داد که شرکت عامل هوش مصنوعی خود به نامAgentforce را به کار گرفته است که تعداد پروندههای پشتیبانی مشتری را کاهش داده و نیاز به «جایگزینی نقشهای مهندس پشتیبانی» را از بین برده است.
او می افزاید: ما با موفقیت صدها کارمند را در حوزههای دیگری مانند خدمات حرفهای، فروش، و موفقیت مشتری دوباره مستقر کردهایم.
۲. کلارنا (Klarna)
شرکت کلارنا،CNBC را به اظهارات سباستین سیمیاتکوفسکی، هم بنیان گذار و مدیرعامل خود در شبکه اجتماعی X (توییتر سابق) ارجاع داد. او توضیح داد که شرکت در دو سال، نیروی کار خود را از ۵,۵۰۰ نفر به ۳,۰۰۰ نفر کاهش داده، اما «هوش مصنوعی تنها بخشی از این داستان است.»
سیمیاتکوفسکی کاهش نیروی کار را به کوچکسازی تیم تحلیل خود به یک «تیم موفقیت» مرتبط دانست، که با خروج بسیاری از نیروها از طریق ترک خدمت طبیعی و همچنین کاهش تیم موفقیت مشتری همراه بوده است.
۳. لوفتهانزا، اکسنتور و دولینگو
• لوفتهانزا و اکسنتور از اظهار نظر در این خصوص خودداری کردند و جزئیات بیشتری درباره استراتژی بازسازی خود با محوریت هوش مصنوعی ارائه ندادند.
• دولینگو نیز به درخواست CNBC برای اظهار نظر پاسخ نداد.
بیکاری گسترده ناشی از هوش مصنوعی هنوز واقعیت ندارد!
برخلاف ترس عمومی و ادعاهای شرکتها، دادههای اقتصادی نشان میدهند که تعدیل نیروهای گسترده به دلیل هوش مصنوعی هنوز در بازار کار آمریکا رخ نداده است.
یک گزارش منتشر شده توسط آزمایشگاه بودجه، که یک مرکز تحقیقاتی غیر حزبی در دانشگاه ییل است، نشان میدهد که بازار کار ایالات متحده از زمان معرفی ChatGPT در سال ۲۰۲۲ تاکنون، اختلال چندانی از اتوماسیون هوش مصنوعی ندیده است.
این آزمایشگاه با استفاده از «شاخص عدم تشابه» میزان تغییر ترکیب مشاغل (سهم کارگران در مشاغل مختلف) را از زمان ظهور هوش مصنوعی اندازهگیری کرد. نتیجه این بررسیها نشان داد که در مقایسه با تحولات فناورانهای چون معرفی رایانهها و اینترنت، هوش مصنوعی هنوز باعث از دست رفتن گسترده شغل نشده است.
علاوه بر این، اقتصاددانان فدرال رزرو نیویورک در اوایل سپتامبر تحقیقاتی را منتشر کردند که نشان میدهد استفاده از هوش مصنوعی در شرکتهای منطقه نیویورک – نیوجرسی شمالی، «منجر به کاهش قابل توجهی در اشتغال نشده است»: این امر در هر دو بخش خدمات و تولید صدق میکند.
یافتههای کلیدی این تحقیق:
• افزایش استفاده از هوش مصنوعی: ۴۰٪ از شرکتهای خدماتی در سال جاری از هوش مصنوعی استفاده کردهاند که نسبت به ۲۵٪ سال گذشته افزایش یافته است. در شرکتهای تولیدی نیز این میزان از ۱۶٪ به ۲۶٪ رسیده است.
• حداقل تأثیر بر اخراجها: با وجود افزایش استفاده از هوش مصنوعی، تعداد بسیار کمی از شرکتها از آن برای اخراج کارکنان استفاده میکنند.
بررسیهای انجام شده توسط اقتصاددانان فدرال رزرو نیویورک، آمارهای دقیقی از نحوه استفاده شرکتها از هوش مصنوعی در سالهای اخیر ارائه میدهد که دیدگاه «اخراج گسترده» را به چالش میکشد:
• کاهش اخراجهای مستقیم: تنها ۱٪ از شرکتهای خدماتی، هوش مصنوعی را دلیل تعدیل نیرو در شش ماه گذشته اعلام کردهاند. این رقم کاهش قابل توجهی نسبت به ۱۰٪ شرکتهایی است که در سال ۲۰۲۴ از هوش مصنوعی برای اخراج کارکنان استفاده کرده بودند.
• کاهش استخدام: در مقابل، ۱۲٪ از شرکتهای خدماتی اظهار داشتند که هوش مصنوعی باعث شده است در سال ۲۰۲۵، استخدام کمتری داشته باشند.
این تحقیقات نشان میدهد که هوش مصنوعی بیشتر به سمت تغییر شکل مشاغل متمایل بوده تا حذف کامل آنها:
• بازآموزی و استخدام بیشتر: ۳۵٪ از شرکتهای خدماتی از هوش مصنوعی برای بازآموزی کارکنان خود استفاده کردهاند و ۱۱٪ نیز در نتیجه به کارگیری آن، استخدام بیشتری داشتهاند.
فابیان استفانی، استادیار هوش مصنوعی، میگوید که تحقیقات او نیز شواهد زیادی دال بر بیکاری فناورانه در مقیاس بزرگ به دلیل هوش مصنوعی نشان نمیدهد.
او با پذیرش اینکه برخی افراد ممکن است شغل خود را از دست بدهند (چیزی که اقتصاددانان آن را «بیکاری ساختاری» مینامند)، تاکید میکند که این اتفاق به صورت گسترده رخ نمیدهد.
استفانی این نگرانیها را به تاریخ ارجاع میدهد و میگوید این دغدغه [پایان کار انسان توسط فناوری] تنها در همین قرن دهها بار تکرار شده است. میتوانید به دوران باستان بازگردید، جایی که امپراتوران روم جلوی برخی ماشینآلات را گرفتند چون نگران این موضوع بودند، اما همیشه نتیجه معکوس رخ داد.
وی نتیجهگیری میکند که فناوری همواره باعث افزایش بهرهوری شده و زمینه را برای ایجاد مشاغل کاملاً جدید فراهم کرده است: «اگر به ۲۰ سال پیش و اینترنت فکر کنید، هیچ کس نمیدانست اینفلوئنسر شبکههای اجتماعی یا توسعهدهنده اپلیکیشن چیست، زیرا وجود نداشتند.
منبع: بلومبرگ
