محمدجواد محققنیا، استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی، در گفتوگویی تحلیلی تأکید کرد: ایران سالهاست که توانسته با ابتکار و تدبیر، تحریمهای سنگین آمریکا را پشت سر بگذارد و حتی روسیه نیز از تجربیات ایران در زمینه دور زدن تحریمها بهرهمند شده است.
او با اشاره به اجرای مکانیسم ماشه گفت: «این ابزار بیش از آنکه اثر اقتصادی واقعی داشته باشد، آثار روانی و هیجانی در بازار ایجاد میکند. در عمل، تحریمها نتوانستهاند مانع از صادرات نفت ایران و انتقال پول شوند. فروش نفت ایران نهتنها ادامه دارد، بلکه روندی افزایشی را تجربه میکند.»
مکانیسم ماشه؛ تهدید روانی، نه اقتصادی
محققنیا با بیان اینکه خزانهداری آمریکا تحریمهای جدیدی را به فهرست قبلی اضافه میکند، تصریح کرد: «با وجود این فشارها، ایران توانسته تجارت خود را مدیریت کند. آثار مکانیسم ماشه بیشتر روانی است و برخی در داخل کشور تلاش میکنند از این فضا برای التهاب بازار و منافع شخصی استفاده کنند.»
او افزود: «فعالسازی مکانیسم ماشه، بیش از همه به ضرر اروپا خواهد بود؛ چراکه بازار ایران را از دست میدهد و این در حالی است که ایران بازارهای روسیه و چین را جایگزین کرده است. این دو کشور نیز رسماً اعلام کردهاند تحریمهای ماشه را به رسمیت نمیشناسند و روابط مالی خود با ایران را ادامه خواهند داد.»
ایران؛ شریک راهبردی برای شرق و غرب
این استاد دانشگاه با اشاره به جایگاه ژئواکونومیک ایران گفت: «اقتصاد ایران بر پایه منابع عظیم نفت، گاز و مواد معدنی بنا شده و هر کشوری که از همکاری با ایران کنار بکشد، خود زیان خواهد دید. در همین حال، حتی شرکتهای اروپایی نیز در عمل تحریمها را دور میزنند و کالاهای پیشرفته وارد ایران میکنند.»
محققنیا ایران را «استاد عبور از تحریمها» معرفی کرده و اظهار داشت: «نخبگان اقتصادی ایرانی بارها نشان دادهاند که توانایی طراحی مسیرهای تازه برای تجارت در شرایط محدودیت را دارند و این ظرفیت همچنان پابرجاست.»
ضرورت شفافیت و انسجام داخلی
او در بخش دیگری از سخنانش بر شفافیت اقتصادی و انسجام داخلی به عنوان الزامات اصلی عبور از تحریمها تأکید کرد و گفت:
-
بازگرداندن کامل ارز حاصل از صادرات به کشور، میتواند نرخ ارز را بهشدت کاهش دهد.
-
مبارزه جدی با قاچاق و خروج سرمایه، یک ضرورت است و ارتباطی با تحریمها ندارد، اما برای اقتصاد پایدار حیاتی است.
-
تقویت همکاریهای بینالمللی، بهویژه در قالب پیمانهای بریکس و شانگهای، میتواند ظرفیتهای تازهای برای خنثیسازی تحریمها ایجاد کند.
جمعبندی
تحلیل این استاد اقتصاد نشان میدهد که اگرچه ایران طی سالهای اخیر راههای متنوعی برای مقابله با تحریمها یافته و حتی الگویی برای برخی کشورها شده است، اما تنها با شفافیت، بازگشت سرمایههای ملی و همکاریهای بینالمللی هوشمندانه میتوان بهطور پایدار از تأثیرات منفی تحریمها عبور کرد.
