رانت، انحصار، سوء مدیریت، سه ضلعی بحران بازار خودرو
یوسف کاووسی، مدیرکل اسبق بازرسی بانک مرکزی، درگفتگو با خبرنگار شاخص اول ضمن انتقاد از وضعیت فعلی بازار خودرو در کشور، اظهار کرد: «بورس کالا اساساً یک بورس سازمانیافته نیست و بیشتر به صورت دستوری عمل میکند، اما در شرایط فعلی شاید عرضه خودرو در این بستر، انتخابی میان بد و بدتر باشد.»
ناکارآمدی ساختار تولید و تحمیل هزینه به مصرفکننده
مدیرکل اسبق بازرسی بانک مرکزی تبیین کرد: «در حال حاضر، بهرهوری در خودروسازی کشور وجود ندارد و زیانهای سنگینی بر دو خودروساز بزرگ تحمیل شده است. نیروهای ناکارآمد، به واسطه فشارهای سیاسی و نمایندگان مجلس، به این شرکتها تحمیل میشوند و حتی برخی از این افراد بدون حضور در محل کار، صرفاً حقوق دریافت میکنند. این هزینهها در نهایت به قیمت خودرو سرشکن میشود و مصرفکننده نهایی باید آن را پرداخت کند.»
بیتوجهی به قانون عرضه و تقاضا؛ ریشه بحران بازار خودرو
کاووسی خاطرنشان کرد: «مهمترین مشکل بازار خودرو، بیتوجهی به قانون عرضه و تقاضاست. در شرایطی که عرضه محدود و تقاضا بالا باشد، قیمتها افزایش مییابد. اما اگر عرضه گسترده شود، خریدار حق انتخاب دارد و میتواند از تولیدکنندهای با قیمت مناسبتر یا کیفیت بالاتر خرید کند.»
وی تاکید کرد: «در کشورهای دیگر، خودرو یک کالای مصرفی است که پس از چند سال از رده خارج میشود و به همین دلیل وارد بورس نمیشود. اما در ایران، خودرو به ابزاری برای حفظ ارزش پول تبدیل شده بود که اکنون حتی این نقش را نیز از دست داده است.»
بورس کالا؛ بستری برای شفافسازی و حذف رانت
مدیرکل اسبق بازرسی بانک مرکزی بیان کرد: «آزمون اخیر عرضه خودرو در بورس کالا نشان داد که این بستر میتواند موفق عمل کند، به شرط آنکه همه ابزارهای لازم فراهم شود و عرضه به صورت کامل و شفاف انجام گیرد.»
وی تشریح کرد: «اگر خودروسازان بخشی از تولید را در بورس عرضه کنند و باقی را از مسیرهای غیررسمی بفروشند، این سیستم به سامان نمیرسد. دولت باید صرفاً نقش نظارتی داشته باشد و از دخالت در قیمتگذاری، استخدامها و فرآیند فروش پرهیز کند.»
