در شرایطی که اقتصاد ایران با چالش‌های ساختاری و تورم بالا دست و پنجه نرم می‌کند، سیاست‌های پولی انقباضی بانک مرکزی گرچه با هدف کنترل نقدینگی و مهار تورم اتخاذ شده‌اند، اما در عمل موجب کاهش دسترسی تولیدکنندگان به منابع مالی شده‌اند.
این وضعیت، بنگاه‌های تولیدی را به سمت ابزارهای جایگزین سوق داده که اگرچه در ظاهر راه‌حل هایی برای تأمین مالی هستند، اما در عمل با نرخ‌های مؤثر بالا، ریسک‌های اعتباری و هزینه‌های جانبی، می‌توانند مانعی جدی برای توسعه پایدار باشند.
ابزارهای بازار سرمایه؛ فرصت یا چالش؟
مجلل، کارشناس نظام بانکی، در گفت‌وگو با شاخص اول با اشاره به شرایط خاص پولی کشور و سیاست‌های سخت‌گیرانه بانک مرکزی در دو سال اخیر، اظهار کرد: «در ساختار فعلی بازار سرمایه ایران، ابزارهایی نظیر انتشار اوراق و تأمین مالی جمعی بیشترین سهم را در تأمین مالی بنگاه‌های تولیدی دارند.»
وی با تشریح وضعیت فعلی افزود: «در شرایطی که بانک‌ها با محدودیت‌های شدید در اعطای تسهیلات مواجه‌اند، شرکت‌های طرح محور برای اجرای پروژه‌های سرمایه‌گذاری خود به ناچار به سمت شرکت‌های تأمین سرمایه و ابزارهای جایگزین در بازار سرمایه سوق پیدا کرده‌اند.»
نرخ‌های مؤثر بالا؛ مانعی برای توسعه پایدار
مجلل خاطرنشان کرد: «تأمین مالی جمعی نرخ‌های خاص خود را دارد و با توجه به طرح‌های ارائه‌شده، شرکت‌ها باید هزینه‌های قابل توجهی را برای دریافت ضمانت نامه های تعهد پرداخت متحمل شوند.»
وی تصریح کرد: «نرخ مؤثر تأمین مالی جمعی در حال حاضر حدود ۴۷ درصد است که تقریباً یک و نیم برابر نرخ‌های رایج در بازار سرمایه محسوب می‌شود. این نرخ بالا، در کنار هزینه‌های انتشار اوراق و پذیرش آن توسط بانک‌ها، بار مالی سنگینی را بر دوش شرکت‌ها قرار می‌دهد و در بسیاری موارد، توجیه اقتصادی طرح‌ها را زیر سؤال می‌برد.»
نظام بانکی؛ همچنان اولویت تولیدکنندگان
این کارشناس اقتصادی با تأکید بر اهمیت نرخ تمام‌شده برای واحدهای تولیدی گفت: «اگرچه ابزارهای بازار سرمایه نقش مهمی در تأمین مالی ایفا می‌کنند، اما برای واحدهای تولیدی که با محدودیت منابع و فشار هزینه مواجه‌اند، تأمین مالی از طریق نظام بانکی همچنان اولویت دارد.»
وی در پایان یادآور شد: «بانک‌ها در تلاش اند تا شرکت‌ها را به استفاده از سرفصل‌های تعهدات مانند گشایش اعتبار اسنادی و ابزارهای این چنینی سوق دهند، چرا که اعطای مستقیم تسهیلات با محدودیت‌های جدی مواجه شده است.»
